Serwis GDDKiAArchiwum 2009

190 rocznica Centralnej Administracji Drogowej w Polsce

  W tym roku mija 190 lat od chwili, gdy w Polsce powstała instytucja centralna odpowiedzialna za budowę i funkcjonowanie dróg.

Z efektów 190-letnich działań administracji drogowej różnego szczebla codziennie korzystają miliony kierowców. Polska sieć drogowa to ponad 18,3 tys. km dróg krajowych (w tym autostrad i dróg ekspresowych), którymi zarządza GDDKiA, 28,4 tys. km dróg wojewódzkich, ponad 128 tys. km dróg powiatowych i ponad 203 tys. km dróg gminnych.

Początek drogownictwa w Polsce to  powołanie Dyrekcji Jeneralnej Dróg i Mostów Królestwa Polskiego w 1819 roku. W tym samym roku jej dyrektorem został generał Franciszek Ksawery Christiani (1772–1842). W 1832 roku władze rosyjskie, po zdławieniu powstania listopadowego, w miejsce dotychczasowej organizacji powołały Dyrekcję Komunikacji Lądowych i Wodnych, na czele której stanął ponownie generał Christiani. Od 1819 roku Christiani zbudował cały system dróg będących fundamentem nowoczesnego polskiego drogownictwa. Do 1842 roku wybudował 2195 km dróg bitych oraz 20 traktów z mostami na rzekach. Pod jego kierunkiem został wybudowany m.in. trakt brzeski o długości blisko 190 km. Kolejnymi oddanymi drogami były trakty kalisko-poznański, kowieński, krakowski, fabryczny (przez Łódź, Sieradz do Kalisza) oraz toruński.

W 1846 roku polska administracja drogowa z siedzibą w Warszawie została włączona do rosyjskiego systemu i podporządkowana Głównemu Zarządowi Komunikacji i Budowli Publicznych w Petersburgu. Praca Zarządu sprowadzała się do konserwacji istniejących dróg.

System bitych dróg w 1849 roku przekroczył 2303 km. Składał się z ośmiu traktów oraz kilku dróg lokalnych o łącznej długości przekraczającej 1475 km. Warszawa znalazła się w centrum tego systemu. W styczniu 1919 roku powstało Ministerstwo Robót Publicznych, które zostało upoważnione do zorganizowania jednolitej dla całego państwa administracji dróg kołowych. W roku 1923 opracowano 20-letni plan rozbudowy dróg, który m.in. zakładał wybudowanie 60 tys. km dróg bitych i brukowanych, przebudowę mostów drewnianych na mosty stałe oraz powiększenie gęstości dróg. W okresie międzywojennym w sumie zbudowano 20 tys. km dróg. Do 1946 roku tylko odbudowywano drogi oraz podjęto produkcję materiałów budowlanych na potrzeby drogownictwa. Od roku następnego rozpoczęto stopniowo modernizację starych nawierzchni.

W latach 1950–1955 długość dróg kołowych o twardej nawierzchni wzrosła o 1245 km, co stanowiło tylko część planowanych zadań. W latach 1960–1970 zbudowano lub przebudowano 26 tys. km, przy czym nacisk został położony na drogi lokalne. Radykalne zmiany w systemie organizacji prac drogowych nastąpiły w wyniku współpracy polskiego rządu z ONZ. W ten sposób został opracowany program „Rozwój sieci drogowej”, realizowany w latach 1973–1977. Przez 35 lat zbudowano 54 tys. km nowych,  zmodernizowano  kolejnych 87 tys. dróg. Ponadto powstało 5 tys. objazdów wokół miast i wsi. W efekcie osiągnięto wzrost gęstości sieci drogowej do 46,8 km/100 km kw.

W okresie PRL-u wybudowano tylko 127 km autostrad, czyli połowę z tego, co jest w budowie w tej chwili.

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, która kontynuuje dokonania generała Christianiego powstała w 2001 roku z połączenia Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych. Do podstawowych celów działania Dyrekcji należy zarządzanie drogami i autostradami, łącznie z utrzymaniem ich w dobrym stanie. GDDKiA ma również za zadanie zapewnić możliwość realizacji programów inwestycyjnych oraz koordynować działania w ramach przedsięwzięć publiczno-prywatnych.

Obchody 190. rocznicy funkcjonowania Centralnej Administracji Drogowej w Polsce rozpoczną się 12 maja, w czasie XV Międzynarodowych Targów Budownictwa Drogowego Autostrada-Polska. Drugiego dnia targów 13 maja odbędzie się otwarte seminarium „Szlaki, trakty, autostrady” (w godz. 12:00-14:00). W czasie targów prezentowana będzie również wyjątkowa ekspozycja, składająca się z 60 plansz obrazujących rozwój budownictwa drogowego w Polsce oraz eksponatów technicznych. Później wystawa zostanie upubliczniona w wybranych polskich miastach.

05.05.2009

  drukuj