GDDKiA troszcząc się o interes Skarbu Państwa, a więc i Podatnika, dba o odpowiednio płynny postęp prac, jak i prawidłową realizację kontraktów. To baza wszystkich decyzji podejmowanych przez GDDKiA zdefiniowana na skuteczną realizację powierzonych zadań inwestycyjnych. Wbrew pojawiającym się informacjom osiągamy założone cele, podejmując szybkie działania i trafne decyzje.
Jak osiągnąć ponad 90% skuteczności?
Jeżeli mówimy o realizacji inwestycji drogowych, czyli procesie niezwykle złożonym, gdzie samo przygotowanie do budowy trwa 9-10 lat zadanie wydaje się trudne i wymagające (szerzej pisaliśmy o tym tutaj: https://www.archiwum.gddkia.gov.pl/pl/a/34339/Cykl-przygotowania-inwestycji-drogowej). Wbrew pojawiającym się opiniom o rzekomo niepewnej sytuacji w kwestii kontraktów drogowych, konsekwentnie realizujemy nasze plany i osiągamy bardzo dobre rezultaty. To właśnie dzięki odpowiedzialności i właściwych decyzjach oraz współpracy z branżą.
Obecnie w realizacji jest 108 zadań, na których zakontraktowanych jest około 60 dużych podmiotów wybieranych w drodze przetargów. Do tego dochodzą oczywiście również setki podwykonawców, usługodawców i dostawców.
W tym trudnym i złożonym procesie łatwo o popełnienie błędu i niewłaściwe skalkulowanie swoich możliwości i ryzyk. Ze 108 zadań będących w realizacji, z winy nierzetelnych wykonawców, musieliśmy odstąpić od umów na dziewięciu kontraktach. To oznacza, że skutecznie realizujemy zdecydowaną większość, a odsetek tych, w których napotykamy na poważne problemy z ich wykonawcami jest niski. Ponadto od początku roku udostępniliśmy kierowcom 11 odcinków nowych dróg na łączną długość ponad 125 km. Kolejne odcinki już wkrótce.
Odpowiedzialność GDDKiA
Skuteczność to nie tylko procenty, ale przede wszystkim decyzyjność. Przy podejmowaniu wszystkich decyzji, również tych trudnych i niepopularnych, kierujemy się odpowiedzialnością za realizowane projekty drogowe, jak i finanse publiczne. Odstępowanie od umów jest ostatecznością i dzieje się tak wyłącznie, gdy wykonawcy nie pozostawiają nam wyboru - przez podejmowane działania lub częściej zaniechania. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad nie zgadza się na dodatkowe koszty społeczne wynikające z przedłużania czasu realizacji kontraktu za sprawą opieszałości wykonawcy lub z konieczności wyłonienia nowego wykonawcy i wydłużenia cyklu realizacji inwestycji. Jednocześnie nie może się godzić na „dofinansowanie wcześniej zawartych kontraktów”, poza przepisami obowiązującego prawa i zapisami umów według stanu na dzień ich zawarcia. Generalny Dyrektor podejmuje merytoryczne decyzje, za które bierze pełną odpowiedzialność i bazuje na obiektywnych argumentach.
Trudne decyzje odpowiedzialnego inwestora
Rolą GDDKiA jest realizowanie kontraktów, ich monitorowanie i reagowanie, gdy wykonawca nie daje rękojmi prawidłowej realizacji inwestycji lub żąda wynagrodzenia wykraczającego poza zapisy umowne lub dozwolone obowiązującymi przepisami zmiany tego wynagrodzenia.
Odstąpienie od umowy jest dla Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad ostatecznością, ale w pewnych sytuacjach jest konieczne, aby można było zrobić kolejny krok.
Wiąże się zwykle z potrzebą pilnego przygotowania nowego postępowania na wybór nowego wykonawcy oraz dokładną inwentaryzacją placu budowy i zabezpieczeniem wykonanych już prac, mogących ulec zniszczeniu w trakcie trwania postępowania przetargowego. Jednak nieprzestrzeganie umów wiąże się z konsekwencjami, dlatego zostały podjęte decyzje o odstąpieniu od umów z nierzetelnymi wykonawcami. Odstąpiliśmy od umów na dziewięciu kontraktach, z czego na jednym z nich już wybraliśmy nowego wykonawcę, który kontynuuje prace. Na kolejnych trzech trwają przetargi, a w najbliższych dniach ogłosimy kolejne.
A1 potwierdza słuszność podejmowanych decyzji i szybkość reagowania
Po decyzji o odstąpieniu od umowy na budowę jednego z odcinków autostrady A1 w województwie śląskim (od węzła Częstochowa Północ do węzła Częstochowa Blachownia) wspólnie z Ministerstwem Infrastruktury podjęliśmy natychmiastowe, dozwolone przepisami prawa działania i nowa umowa została zawarta już po 84 dniach! Nowy wykonawca przejął już plac budowy i sprawnie kontynuuje realizację tej inwestycji. 31 lipca układano już nawierzchnię z betonu cementowego na trasie głównej. Zgodnie z planem udostępnienie kierowcom autostradowej obwodnicy Częstochowy nastąpi jeszcze w 2019 r. Tym samym kierowcy wszystkich pojazdów, jadący tranzytem na trasie północ-południe, będą mogli ominąć Częstochowę.
Jesteśmy świadomi z wyzwań i podjętych zobowiązań, jednak konsorcjum Wykonawców, którzy zostali wyłonieniu w postępowaniu, ich doświadczenie i potencjał gwarantują realizację tej inwestycji zgodnie z naszymi założeniami. Kwestie, których nie możemy kontrolować, to warunki atmosferyczne. Jeżeli jednak będą sprzyjające to inwestycja na pewno zostanie zrealizowana zgodnie z założeniami.
Krytyki podejmowanych przez GDDKIA decyzji nie unikniemy. Nieprzychylne opinie pojawiałyby się również, gdyby obwodnica autostradowa Częstochowy stała w miejscu, a pierwotny wykonawca nie prowadził żadnych robót. Wówczas pojawiłyby się zarzuty bierności i braku decyzyjności ze strony GDDKiA. To uderzałoby w interes Skarbu Państwa, a na to nie pozwolimy.
Przygotowanie i nadzór nad realizacją inwestycji wymaga podejmowania trudnych decyzji, minimalizowania ryzyk i sprawnego zarządzania procesami. Wymaga też współpracy i jasno zdefiniowanych praw i obowiązków wszystkich zaangażowanych w proces inwestycyjny.
Przypomnijmy, że umowę z włoską firmą Salini na realizację autostrady A1 na odcinku od węzła Częstochowa Północ do Częstochowa Blachownia podpisaliśmy 12 października 2015 r. za kwotę 752,6 mln zł, co stanowiło 84% wartości kosztorysu. Data ukończenia tej inwestycji minęła 12 października 2018 r. Po rozwiązaniu umowy odzyskaliśmy już blisko 140 mln zł z gwarancji bankowych dotychczasowego wykonawcy tej inwestycji. Uwzględniając kwoty wypłacone za wykonane roboty pierwotnemu wykonawcy, odzyskaną gwarancję oraz koszt prac pozostałych do wykonania to w stosunku do pierwotnych założeń dla tej budowy koszt jej realizacji będzie tylko o ok. 7% wyższy niż kosztorys GDDKiA z 2015 r.
W ostatni piątek, tj. 2 sierpnia, na terenie woj. śląskiego oddaliśmy do ruchu 33-kilometrowy odcinek autostrady od węzła Częstochowa Południe do węzła Pyrzowice. To znaczący krok ku połączeniu Pomorza z granicą Polski i Republiki Czeskiej. Ukończenie tej inwestycji umożliwi nieprzerwaną jazdę od przejścia granicznego w Gorzyczkach do południowych dzielnic Częstochowy, mijając po drodze konurbację górnośląską i Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach.
Działamy zgodnie z planem, wsłuchując się w postulaty branży
Ogłaszamy kolejne przetargi na dokończenie inwestycji po nierzetelnych wykonawcach, jak i na nowe odcinki. Trwa przetarg na dokończenie S3 w woj. dolnośląskim, S7 pod Warszawą i S5 pod Poznaniem. Ogłosiliśmy przetarg na realizację S7 Płońsk – Czosnów na odcinku Siedlin – Załuski, a wkrótce na kolejny odcinek Załuski – Modlin.
Najbliższe przetargi to:
- S5 Nowe Marzy - Dworzysko,
- S5 Dworzysko - Aleksandrowo,
- S5 Białe Błota - Szubin,
- S5 Wirwajdy - Ornowo,
- S7 Płońsk - Czosnów (odcinek II i III),
- S7 Moczydło - Miechów,
- S61 Ostrów Mazowiecka - Śniadowo,
- S61 obwodnica Suwałk - granica państwa,
- S16 Borki Wielkie - Mrągowo,
- S19 Rzeszów Południe - Babica.
Pilnujemy budżetu
Dobrym przykładem jest przetarg na autostradę A18, gdzie po otrzymaniu ofert przekraczających nasz kosztorys, unieważniliśmy postępowanie. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad podjął taką decyzję pomimo nieznacznego przekroczenia wartości kosztorysowej (poniżej 2%) oraz pomimo krytyki ze strony branży. Na fali tej decyzji pojawiły się również spekulacje i zarzuty jakoby przetarg został unieważniony z powodu braku środków finansowych. Nic bardziej mylnego. Ogłosiliśmy kolejny przetarg, oparty już na nowych kryteriach, pozbawionych ryzyk po stronie wykonawców. Dzięki takiemu rozwiązaniu otrzymaliśmy tańsze oferty, przy tych samych wymaganiach jakościowych. Na osiem złożonych ofert siedem zmieściło się w obniżonym o prawie 15 mln zł kosztorysie GDDKiA. Co więcej, najniższa z nich to ponad 30 mln złotych mniej niż nasze szacunki. Na tym przykładzie wyraźnie widać, że podjęta decyzja była słuszna, a w kontekście dbałości o publiczne pieniądze również odpowiedzialna.
Wartość szacunkowa z pierwszego przetargu - ok. 303 mln zł
Wartość szacunkowa z drugiego przetargu - ok. 288 mln zł
Najniższa oferta w drugim przetargu - ok. 254 mln zł
Nie ma ryzyka utraty dofinansowania unijnego
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad jest największym beneficjentem Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ). Skutecznie wykorzystujemy przyznane nam środki - rozliczyliśmy ich już ponad 56 proc. Rozliczanie finansowe projektów UE w obecnej perspektywie zakończy się 31 grudnia 2023 r. Nie ma ryzyka utraty dofinansowania unijnego.
Skuteczne wykorzystanie środków z UE
Do dofinansowania w tej perspektywie przewidziano 91 naszych projektów, na które przyznano środki UE w kwocie ponad 42 mld zł. Pełen potencjał finansowy projektów unijnych GDDKiA (wkład UE) wynosi około 47 mld zł. Oznacza to, że GDDKiA posiada zdecydowanie większy potencjał finansowy projektów niż przyznana w ramach POIiŚ kwota dofinansowania.
GDDKiA w ramach POIiŚ zawarła już 54 umowy o dofinansowanie ze środków unijnych. Trwa już ich wdrażanie i rozliczanie. Trzy kolejne wnioski o dofinansowanie są w trakcie rozpatrywania. Łączna wartość inwestycji, dla których zawarliśmy umowy o dofinansowanie, wynosi około 64,5 mld zł. Wykorzystaliśmy już ok. 72 proc. przyznanych nam środków unijnych. Do końca 2019 r. planujemy złożyć wnioski o dofinansowanie dla 9 kolejnych projektów i zakładamy, że poziom wykorzystania środków UE dla GDDKiA wyniesie około 81 proc.
Szeroki portfel zamówień i kolejne realizacje przed nami
Do końca 2019 r. planujemy ogłosić w ramach nowo realizowanych inwestycji z Programu Budowy Dróg Krajowych postępowania na 11 zadań o łącznej długości około 250 km. Koszty robót budowlanych szacujemy na kwotę blisko 12 miliardów złotych.
Ale to nie koniec, poniższy wykres przedstawia plany na najbliższe lata i kolejne wyzwania przed nami.
