W 2019 roku rozpoczęliśmy audyt przejść dla pieszych, który zaplanowany jest na dwa lata. W I etapie skontrolowaliśmy 682 przejścia na najbardziej niebezpiecznych odcinkach dróg. Wynikiem audytu jest raport zawierający ranking przejść wraz z rekomendacją zmian mających na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego jest głównym celem działań prowadzonych przez GDDKiA na sieci dróg krajowych. Zdajemy sobie sprawę, że wciąż dochodzi do zbyt dużej liczby wypadków z udziałem pieszych na wyznaczonych przejściach. W 2018 roku, na drogach zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, wypadki z udziałem pieszych stanowiły 14 proc. wszystkich wypadków. Co więcej, piesi, którzy zginęli w wypadku drogowym, stanowili aż 25,8 proc. wszystkich zabitych. Chcemy zmniejszyć te liczby, a celem jest „zero” ofiar śmiertelnych.

Audytorzy i inspektorzy bezpieczeństwa ruchu drogowego zatrudnieni w GDDKiA skontrolowali pierwszą pulę przejść dla pieszych na sieci dróg krajowych. Zwracali uwagę na:

• prawidłową lokalizację i geometrię przejścia,
• warunki widoczności na przejściu dla pieszych w dzień i w nocy,
• stan i prawidłowość oznakowania pionowego i poziomego,
• stan nawierzchni przejścia i przed przejściem,
• możliwość dojścia do przejść i stan miejsc oczekiwania pieszego na przejście,
• prawidłowość odwodnienia obszaru przejścia,
• prawidłowość oświetlenia samego przejścia, jak również miejsc oczekiwania pieszego na przejście przez drogę oraz odcinków dojazdowych do przejścia dla pieszych.

Ranking przejść

 Wyniki I etapu audytu pokazują, że najczęściej pojawiającym się zastrzeżeniem był brak lub niewystarczające udogodnienia dla osób niewidomych i niedowidzących (płytki naprowadzające). Dotyczyło to 70 proc. skontrolowanych przejść dla pieszych. Uwagi dotyczące oznakowania poziomego przejść (jego brak lub niepełne) dotyczyły 24 proc. skontrolowanych przejść. Audytorzy w 22 proc. skontrolowanych przejść wskazywali na konieczność zastosowania rozwiązań ograniczających prędkość pojazdów, a w 16 proc. na konieczność zwiększenia ochrony pieszych czekających na krawędzi przejścia.

 W wyniku audytu każde przejście oceniono w skali od 0 do 5 i w efekcie powstał ich ranking. Na 9 proc. skontrolowanych przejść (61 sztuk) stwierdzono duże lub bardzo duże ryzyko niechronionych uczestników ruchu drogowego, co w przypadku wystąpienia zdarzenia drogowego mogłoby nieść za sobą ryzyko śmierci pieszego. Na tych przejściach konieczne są kompleksowe zmiany opisane w zaleceniach dla każdego z nich. Z kolei w przypadku 36 proc. skontrolowanych przejść (245 sztuk) stwierdzono niskie lub bardzo niskie ryzyko powstania zdarzenia drogowego. Na tych przejściach nie są konieczne zmiany.  

Wśród ocenianych przejść dla pieszych znalazły się przejścia zlokalizowane na drogach dwujezdniowych. Każde tego typu przejście dla pieszych jest przejściem o dużym ryzyku niechronionych uczestników ruchu. Związane jest to dużą prędkość pojazdów zbliżających się do przejścia i możliwością wyprzedzania pojazdu, który zatrzymał się, żeby przepuścić pieszego. W przypadku takich przejść sformułowanie zaleceń poprawy bezpieczeństwa jest bardzo trudne. Wymaga ustalenia zasad obowiązujących dla całego kraju, a możliwe środki poprawy mają wady i zalety. Likwidacja takiego przejścia będzie budzić protest społeczny, sygnalizacja świetlna często okazuje się nieskuteczna, a budowa przejścia bezkolizyjnego w niektórych przypadkach jest nieefektywna ekonomicznie.

Proponowane rozwiązania

Nasi audytorzy w przypadku 13 przejść zlokalizowanych w miejscach niebezpiecznych, o ograniczonej widoczności, gdzie kierowcy rozwijają duże prędkości, zaproponowali, w zależności od sytuacji jako rozwiązanie zalecane lub alternatywne, likwidację tych przejść. Na tych przejściach często jest znikomy ruch pieszy. Z kolei dla 97 przejść wskazano konieczność ich doświetlenia. Jednakże spełnienie tego będzie możliwe dopiero przy zaangażowaniu się w poprawę bezpieczeństwa również władz lokalnych. Wynika to z zapisów rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie oraz ustawy Prawo energetyczne. Wynika z nich, że do zadań własnych gminy zalicza się również doświetlenie przejść dla pieszych na drogach krajowych.

Tam gdzie poprawa bezpieczeństwa pieszych na przejściach uzależniona jest tylko od działań GDDKiA, będziemy sukcesywnie wprowadzać zmiany. Dotyczy to realizacji, uzupełnienia lub odtworzenia oznakowania poziomego i pionowego czy też zmian lokalizacji przystanków w pobliżu przejść dla pieszych. Będziemy również poprawiać widoczność oznakowania pionowego oraz usuwać zieleń ograniczającą widoczność.

Warto jednak podkreślić, że oprócz działań inżynierskich prowadzących do zmian elementów drogi zagrażających bezpieczeństwu niechronionych uczestników ruchu drogowego, duże znaczenie dla spadku liczby zdarzeń w okolicy przejść dla pieszych ma zachowanie zarówno pieszych, jak i kierowców. Pamiętajmy o tym na co dzień!