Wprowadziliśmy zmiany dotyczące możliwości wykorzystania istniejących stacji paliw, restauracji, hoteli czy też innych punktów usługowych przy planowanych drogach ekspresowych po starym śladzie drogi krajowej. To po części efekt nowelizacji przepisów rozporządzenia dotyczącego warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, które weszły w życie 13 września 2019 r., a także ujednolicenie zasad postępowania w takich przypadkach przez wszystkie oddziały GDDKiA.

• Dla nowych dróg ekspresowych dopuszczamy podłączenie istniejących stacji paliw
• Jasne i transparentne zasady dla wszystkich uczestników postępowania
• Umowa określająca obowiązki i konsekwencje jej niedotrzymania

W dotychczasowej praktyce zdarzały się obiekty, których koszt wykupu okazywał się nieproporcjonalnie wysoki do potencjalnych przyszłych przychodów Krajowego Funduszu Drogowego z tytułu dzierżawy MOP, nawet przy założonym 20- czy 30-letnim okresie dzierżawy. Po drugie, nie zawsze przejęty na rzecz Skarbu Państwa teren udaje się wydzierżawić, co w konsekwencji powoduje, że przez wiele lat przy drodze ekspresowej brak jest stacji paliw czy też innych obiektów obsługi uczestników ruchu. Po trzecie, decyzja GDDKiA ma bezpośredni wpływ na właścicieli takich obiektów, w związku z czym decyzja ta powinna być podjęta w oparciu o jasne zasady, w sposób transparentny dla wszystkich uczestników postępowania związanego z przygotowaniem i realizacją inwestycji drogowej.

 

Uporządkowanie zasad realizacji MOP-ów
Nowelizacja przepisów rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie z 2019 r. dopuszcza podłączanie istniejących obiektów obsługi podróżnych do dróg ekspresowych. Oznacza to, że przy rozbudowie i przebudowie drogi klasy S lub rozbudowie i przebudowie drogi niższej klasy do parametrów drogi klasy S dopuszcza się podłączenie ich np. poprzez MOP zarządcy drogi. Jednak zmiany w rozporządzeniu nie określają, które podmioty mogą być usytuowane przy drodze, czy też na jakich zasadach mogą przy tej drodze funkcjonować.

Dlatego też opracowaliśmy jednolite, jasne i przejrzyste zasady postępowania w zakresie podłączania istniejących obiektów obsługi podróżnych (np. stacji paliw, restauracji, hoteli) do rozbudowywanych i przebudowywanych dróg klasy S lub rozbudowywanych i przebudowywanych dróg niższej klasy do parametrów drogi klasy S. Dotychczas przy budowie dróg ekspresowych w śladzie dróg krajowych istniejące obiekty zwykle były wykupywane na rzecz Skarbu Państwa i następnie w ich miejscu realizowano Miejsce Obsługi Podróżnych (MOP), później dzierżawione przez zewnętrzne podmioty w drodze postępowania przetargowego.
 

Dla kogo nowe zasady?
Procedura określająca zasady podłączania istniejących stacji paliw, restauracji, hoteli czy też innych punktów usługowych, czyli Istniejących Obiektów Obsługi Uczestników Ruchu (IOOUR), dotyczy nowych inwestycji planowanych do zrealizowania po śladzie starej drogi, na wczesnym etapie przygotowania inwestycji. IOOUR powinien funkcjonować zanim zostało wszczęty przetarg na koncepcję programową z materiałami do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (DŚU) bądź projektu budowlanego (też z materiałami do DŚU).

Taki obiekt powinien znajdować się w pasie drogowym drogi krajowej lub bezpośrednio z nim sąsiadować, a także nie może być obciążony jakąkolwiek służebnością lub innymi ograniczonymi prawami rzeczowymi, które mogą powodować konieczność umożliwienia innym podmiotom dostępu do drogi ekspresowej za pośrednictwem IOOUR. Procedura ma zastosowanie do funkcjonujących legalnie IOOUR prowadzących działalność gospodarczą w całości lub w części związaną bezpośrednio z obsługą podróżnych, wyposażonych co najmniej w stację paliw, restaurację z min. 30 miejscami konsumpcyjnymi lub hotel, których właściciel lub posiadacz nie może zalegać z podatkami oraz innymi daninami publicznymi, nie może być prawomocnie skazany za przestępstwa określone w procedurze i nie może być ogłoszona upadłość lub otwarta likwidacja.

 

Kluczowe działania
Na etapie przygotowania dokumentacji projektowej GDDKiA dokonuje inwentaryzacji istniejących przy drodze krajowej IOOUR oraz informuje ich właścicieli o możliwości podłączenia obiektu do planowanej drogi ekspresowej. Właściciel obowiązany jest w określonym czasie złożyć wniosek o chęci skorzystania z takiego rozwiązania. Po otrzymaniu takich wniosków i ich weryfikacji GDDKiA przygotuje minimalny plan zagospodarowania drogi, wskazując w nim, które obiekty zostaną skomunikowane z drogą ekspresową. Wszyscy zainteresowani zostaną poinformowani o możliwości podłączenia lub jej braku, jednak podmioty wykluczone mogą być traktowane jako alternatywne, jeśli właściciel wybranego obiektu nie zawrze umowy. Przy wyborze podmiotu jego właściciele otrzymają warunki skomunikowania z drogą ekspresową wraz z projektem umowy. Warunki skomunikowania będą określały minimalne zakresy rozbudowy IOOUR i terminy, w jakich należy je wykonać, a także zasady prowadzenia przyszłego OOUR. Ostatecznie wszystko potwierdzi zawarcie umowy notarialnej na okres 20 lat, określającej obowiązki obu stron związane zakresem wyposażenia, pokryciem kosztów funkcjonowania i utrzymania, również odśnieżania w okresie zimowym, a także kary za niedotrzymanie warunków umowy.

 

Warunki działania OOUR
Podłączanie takiego obiektu nie jest bezwarunkowe. Podmiot prowadzący OOUR musi ograniczyć swą działalność tylko do obsługi uczestników ruchu drogowego korzystających z drogi ekspresowej, a dostęp z innych dróg będzie odcięty. W przypadku niewywiązywania się z obowiązku zapewnienia szczelności wjazdu na drogę ekspresową poprzez umożliwianie dostępu do drogi ekspresowej poprzez OOUR, umowa zostanie wypowiedziana. Takie same sankcje związane są za naruszenie zasad prowadzenia działalności gospodarczej lub zmianie prowadzonej działalności gospodarczej bez zgody zarządcy drogi, zaniechanie prowadzenia działalności gospodarczej związanej z obsługą uczestników ruchu, niewywiązanie się z obowiązków inwestycyjnych, nienależyte utrzymywanie standardu utrzymania OOUR lub zagrożenie bezpieczeństwa podróżnych. Po rozwiązaniu umowy i pozbawieniu dostępu do drogi ekspresowej dojazd będzie możliwy poprzez inną drogę ogólnodostępną.