15-06-2020

Studium korytarzowe, czyli od pomysłu do pierwszych prac

Studium korytarzowe (SK) to wstępny, ale jednocześnie jeden z kluczowych etapów złożonego i skomplikowanego procesu, jakim jest przygotowanie inwestycji. To właśnie dokumentacja przygotowana na etapie SK pozwala podjąć decyzję o prowadzeniu dalszych prac oraz o tym, w którym z rozważanych korytarzy projektanci mają wytyczyć możliwe warianty przebiegu drogi.

Po pierwsze - co to jest studium korytarzowe?

To przejście od pomysłu do pierwszych prac. Jest podstawowym dokumentem projektowym, przedstawiającym nowe, drogowe zamierzenie inwestycyjne. Studium korytarzowe jest pierwszym elementem dokumentacji projektowej, określającym lokalizację pasa (korytarza) terenu pod nową drogę z uwzględnieniem regionalnych i lokalnych uwarunkowań geograficznych, przyrodniczych i społecznych. Służy wstępnej ocenie zasadności budowy drogi i jest kluczowa dla decyzji o prowadzeniu dalszych prac.

Po drugie - po co wykonujemy studium korytarzowe?

Taka analiza, ze szczególnym uwzględnieniem relacji z obszarami o różnych funkcjach przestrzennych, w tym objętych ochroną (środowisko przyrodnicze, zabytki, struktura osiedleńcza, budowa geologiczna itp.), pozwala na wybór optymalnych korytarzy drogowych, tj. najmniej konfliktowych i jednocześnie realnych pod względem technicznym i ekonomicznym. Przeprowadzone analizy interdyscyplinarne pozwalają wszechstronnie ocenić porównywane warianty, jak i zaproponować optymalny, zdaniem inwestora (GDDKiA), przebieg korytarza trasy drogowej. Na dalszym etapie przygotowania inwestycji projektanci zaproponują w tym korytarzu kilka możliwych wariantów przebiegu przyszłej trasy. One będą przedmiotem szczegółowych analiz przed wyborem preferowanego rozwiązania, na który złożymy wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Skąd pomysł na drogę?

Studium korytarzowe to etap, który musimy pokonać, aby ocenić zasadność propozycji budowy przyszłej trasy. A zatem, gdzie rodzą się pomysły na nowe drogi? Mamy trzy źródła:

a) Drogowcy, pracownicy instytucji zarządzających drogami mają pełną wiedzę i świadomość potrzeb w zakresie rozwoju konkretnej sieci drogowej. Wiedzą, które drogi są mniej dostosowane do wzrastającego ruchu. Gdzie powstają nowe inwestycje przemysłowe, usługowe czy mieszkaniowe, które będą generowały większy ruch pojazdów. Gdzie gwałtownie zwiększa się ruch ciężarowy. Nie mniej ważnym aspektem jest średnia liczba wypadków oraz aktualny stan nawierzchni. Na podstawie tej wiedzy, doświadczenia i świadomości relacji planowanych efektów do możliwości pozyskania środków finansowych, tworzy się plan inwestycji lub remontów. W ostatnich miesiącach takim spektakularnym planem jest Program budowy 100 obwodnic na lata 2020 - 2030.

b) Osoby zarządzające poszczególnymi komponentami infrastruktury (drogi, koleje, lotniska, porty itp.) tworzą strategie, plany oraz programy rozwoju, na bazie licznych opracowań przestrzennych czy ogólnych strategii rozwojowych na poziomie kraju i Europy. Opracowywane są wizje w postaci bazowych dokumentów rozwojowych. Aktualnie takie dokumenty powstają na poziomie UE (Biała Księga Transportu, rozporządzenie w sprawie sieci TEN-T, Programy Operacyjne w ramach budżetu UE) oraz Polski (Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu, Koncepcja CPK, Program Budowy Dróg Krajowych). Z tych dokumentów wynikają konkretne zamierzenia inwestycyjne, poparte zapewnieniem możliwościami pozyskania źródeł finansowania.

c) Społeczeństwo, poprzez swoich przedstawicieli, również zgłasza potrzeby w kwestii funkcjonującej infrastruktury drogowej. Ta ostatnia metoda dotyczy przedsięwzięć lokalnych czy regionalnych, nie mniej istotnych z punktu widzenia użytkowników dróg i transportu. Pomysły są przekształcane następnie w decyzje zarządzających infrastrukturą, by sprawdzić ich zasadność techniczną, technologiczną, ekonomiczną czy lokalizacyjną.

Sieć i korytarze

Wieloletnie doświadczenie i specjalistyczna wiedza pracowników GDDKiA, odpowiedzialnych za konkretyzację pomysłów w postaci wstępnych, ogólnych koncepcji i studiów drogowych, pozwala na wydzielenie na tym etapie dwóch faz planowania rozwoju sieci:

Są to studia sieciowe, analizujące wpływ proponowanego zamierzenia na funkcjonowanie istniejącej i planowanej sieci drogowej. W tej fazie bada się głównie popyt (ruch drogowy) oraz funkcjonowanie dróg po wprowadzeniu nowych elementów (odcinków).
A także studia korytarzowe, czyli przejście od pomysłu do pierwszych prac. Pod względem użytkowym, SK jest dokumentacją pozwalającą z jednej strony na wyrobienie poglądu przez inwestora na ogólny kształt rozpatrywanego zamierzenia, z drugiej zaś na poinformowanie i uzyskanie wstępnych opinii innych interesariuszy i stron zainteresowanych planowaną inwestycją. Na tym etapie wskazane jest poinformowanie społeczeństwa i jednostek samorządu terytorialnego, że GDDKIA ma w planie zrealizować konkretną inwestycję drogową, a następnie przedłożenie wyników SK do pierwszego, wstępnego opiniowania przez obywateli i samorządy. Podobną drogą idą także inne podmioty planujące rozwój infrastruktury transportowej (np. CPK).

Jakie dokumentacje studialne wykonaliśmy w ostatnim czasie?

W latach 2017-2020, w ramach działań na rzecz rozwoju sieci drogowej, GDDKiA wykonała kilka dokumentacji studialnych dla projektów dróg ekspresowych, funkcjonujących w rozmaitych dokumentach strategicznych, lecz nie posiadających ostatecznych lokalizacji. Był to m.in.:

• S11 w województwie śląskim. Więcej o S11 nie tylko w woj. śląskim pisaliśmy tutaj:

• S10 na odcinku od A1 do Warszawy i Obwodnica Aglomeracji Warszawskiej, będącej kluczowym elementem funkcjonalnym sieci głównych dróg tranzytowych w centrum Polski, determinującym nie tylko rozwój sieci drogowej, lecz także będącym istotnym komponentem rozwoju transportu „w ogóle” poprzez obsługę Centralnego Portu Komunikacyjnego. Więcej pisaliśmy tutaj:

• S5 Ostróda (S7) - Nowe Marzy (A1/S5) wypełniającą lukę funkcjonalną między realizowanymi ciągami S16 (Olsztyn - Ełk) a S5 (Nowe Marzy - Bydgoszcz - Poznań). Zakończenie prac planowane jest w czerwcu br., a następnie studium zostanie przekazane samorządom do zaopiniowania.
Więcej o S5 pisaliśmy tutaj:

S5 i A4 w woj. dolnośląskim, czyli studium korytarzowe A4 Wrocław-Krzyżowa i S5 Sobótka-Bolków

Autostrada A4 na odcinku od Wrocławia do Krzyżowej nie spełnia w pełnym zakresie warunków technicznych przewidzianych dla autostrad m.in. nie posiada pasa awaryjnego (występuje on tylko na krótkich odcinkach), brakuje Miejsc Obsługi Podróżnych, a geometria węzłów w wielu przypadkach nie jest dostosowana do standardów autostradowych. Dlatego rozbudowa autostrady A4 do parametrów zgodnych z warunkami technicznymi dla autostrad jest sprawą pilną i niezwykle ważną.

25 września 2019 r. Prezes Rady Ministrów podpisał Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych, w którym został ujęty nowy fragment drogi ekspresowej S5 od Sobótki (okolice Wrocławia) do połączenia z drogą ekspresową S3 na południu województwa dolnośląskiego.

Ze względu na wzajemne oddziaływanie nowych korytarzy A4 Wrocław - Krzyżowa i wprowadzonego ww. rozporządzeniem, nowego przebiegu S5, analizy zostały rozszerzone o studium korytarzowe nowej drogi ekspresowej S5 do połączenia z drogą ekspresową S3.

Obecnie opracowywane jest Studium Korytarzowe wraz z Analizą Techniczno-Ekonomiczno-Logistyczną rozbudowy/budowy autostrady A4 na odcinku Wrocław-Krzyżowa i jednocześnie Studium Korytarzowe drogi ekspresowej S5 Sobótka-Bolków, które uwzględnia i włączenie się w zaprojektowany przebieg drogi ekspresowej S8 Wrocław-Łagiewniki, dla której w lipcu br. planowane jest wystąpienie z wnioskiem o uzyskanie decyzji środowiskowej. Przebiegi korytarzy autostrady A4 i drogi ekspresowej S5, ze względu na wzajemne oddziaływanie na siebie, są analizowane wspólnie w różnych kombinacjach.

W I kwartale 2020 r. odbyły się spotkania informacyjne z mieszkańcami gmin, przez które przebiegają analizowane warianty korytarzy autostrady A4 i drogi ekspresowej S5. Część zaplanowanych spotkań nie mogła się odbyć w tradycyjnej formie z powodu sytuacji związanej z COVID-19. Wykorzystane zostały za to wszelkie zdalne możliwości kontaktu z interesariuszami projektu

Głównym celem spotkań i prezentacji było przedstawienie projektowanych korytarzy przebiegu A4 Wrocław-Krzyżowa i S5 Sobótka-Bolków wraz z ich omówieniem. Po spotkaniach i zapoznaniu się mieszkańców z prezentacjami zamieszczonymi na stronie internetowej projektu, wpłynęło kilkaset ankiet, które poddane zostały wnikliwej analizie przez wykonawcę opracowania.

Zgodnie z obecnie obowiązującym harmonogramem opracowanie Studium Korytarzowego dla A4 i S5 zakończy się w drugiej połowie 2020 roku. Na podstawie wyników ww. Studium GDDKiA podejmie decyzję odnośnie dalszych działań i zlecenia kolejnych stadiów dokumentacji.

Studium Korytarzowe A4 wraz z Analizą - wskaże nam możliwości rozbudowy istniejącej autostrady A4 Wrocław-Krzyżowa, bądź budowy autostrady w nowym korytarzu, a Studium Korytarzowe drogi ekspresowej S5 Sobótka - Bolków wskaże możliwe korytarze przebiegu drogi S5.

Podsumowanie prac planistyczno-projektowych, zawierające analizę wielokryterialną, pozwoli na wybranie dalszego kierunku działania dotyczącego projektowanych korytarzy wzajemnie oddziaływujących na siebie dróg: autostrady A4 Wrocław-Krzyżowa i drogi ekspresowej S5 Sobótka-Bolków.

Nowe korytarze drogowe dla mniejszych zadań również potrzebne

Studium korytarzowe wykonuje się również dla mniejszych zadań inwestycyjnych, w tym również dla obwodnic. Oczywiście jego zakres jest wówczas adekwatny do wielkości przedsięwzięcia i jego znaczenia w skali regionu czy całego kraju, jednak też jest niezwykle istotnym elementem przygotowania inwestycji. Dla zadań realizowanych w ramach Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030, dla 12 ze 100 obwodnic wykonane zostanie Studium korytarzowe:

Budowa obwodnicy Zambrowa w ciągu dróg krajowych nr 63/66
Budowa obwodnicy Chrzanowa i Trzebini w ciągu drogi krajowej nr 79
Budowa obwodnicy Olsztyna i Dywit w ciągu drogi krajowej nr 51
Budowa obwodnicy Kolbuszowej w ciągu drogi krajowej nr 9
Budowa obwodnicy Nowej Dęby w ciągu drogi krajowej nr 9
Budowa obwodnicy Miejsca Piastowego, Rymanowa, Beska i Zarszyna w ciągu drogi krajowej nr 28
Budowa obwodnicy Przemyśla w ciągu drogi krajowej 28/77
Budowa obwodnicy Wielunia w ciągu drogi krajowej nr 45
Budowa obwodnicy Brzezin w ciągu drogi krajowej nr 72
Budowa obwodnicy Łowicza w ciągu dróg krajowych nr 14/70/92
Budowa obwodnicy Błaszek w ciągu drogi krajowej nr 12
Budowa obwodnicy Człuchowa w ciągu dróg krajowych nr 22 i 25

zlecane są lub w najbliższym czasie będą dokumentacje studiów korytarzowych lub projekty obejmujące SK i STEŚ.

Gdzie kolejne studium korytarzowe? Nie zwalniamy tempa i pracujemy dalej

W najbliższych miesiącach planujemy rozpocząć prace nad kolejnymi studiami korytarzowymi, tym razem na terenie Polski południowej:

S7 Kraków - Myślenice/Głogoczów, mające odpowiedzieć na pytanie czy uzasadnione jest prowadzenie drogi ekspresowej w kierunku zrealizowanego odcinka S7 Myślenice - Rabka z perspektywą dotarcia na Słowację, czy lepiej poprowadzić nową drogę w powiązaniu z korytarzem transeuropejskim Głogoczów - Bielsko Biała - Cieszyn;
planuje się zorganizowanie przetargu na wykonanie studium dla odcinka Rabka - Chyżne jako konsekwencji współpracy międzynarodowej w podnoszeniu standardu szlaków łączących Polskę i Słowację.

Konsultacje, dialog i współpraca

Już wiemy, że opracowanie dokumentacji studialnej jest wstępnym etapem ustalania lokalizacji nowych inwestycji. Wynikiem takiego studium jest bowiem korytarz (pas terenu o szerokości kilku kilometrów) nie przesądzający co prawda o konkretnych decyzjach dotyczących wyburzeń, wywłaszczeń, kolizji z zagospodarowaniem terenu czy obiektami przyrodniczymi, lecz dający inwestorowi dobry pogląd na zasadność i opłacalność ekonomiczną przedsięwzięcia.

Studium Korytarzowe to skonkretyzowany punkt wyjścia do szerokiej dyskusji społecznej zarówno z zainteresowanymi obywatelami, jak i innymi interesariuszami: jednostkami samorządu terytorialnego, zarządcami infrastruktury, organizacjami pozarządowymi itp.

Proces ten jest w pełni transparentny i sprzyja znajdowaniu konsensusu na etapach formułowania konkretnych rozwiązań i uzyskiwania decyzji administracyjnych. Wyniki Studiów Korytarzowych pozwalają także na obniżenie kosztownych prac inwentaryzacyjnych (przyrodniczych czy geologicznych) na dalszych etapach przygotowania inwestycji drogowej.