W ramach przygotowań obronnych infrastruktury transportowej Sojuszu Północnoatlantyckiego, NATO wprowadziło do stosowania przez kraje członkowskie wymagania w zakresie przygotowania dróg na potrzeby sił zbrojnych i cywilnych członków NATO. Wymagania są uregulowane w dokumentach natowskich takich jak: Stanagi, AmovP-1, podręczniki, instrukcje, słowniki terminów i definicji oraz dokumenty opracowywane i wydawane przez Wysoki Komitet do Spraw Planowania Działań w Sytuacjach Nadzwyczajnych Zagrożeń (Senior Civil Emergency Planning Committee – SCEPC), w tym szczególnie przez Radę Planowania Transportu Lądowego (Planning Board Inland Surface Transport – PBIST).

W oparciu o te dokumenty rozpoczęto w Polsce wprowadzanie standardów NATO. Początki to uczestnictwo naszego kraju w programie Partnerstwo dla Pokoju (PdP). Realizując założenia PdP, Polska w ramach przygotowań akcesyjnych do NATO, rozpoczęła proces ratyfikowania i wdrażania dokumentów standaryzacyjnych NATO, w tym również z dziedziny drogownictwa.
W ramach dostosowania polskiej infrastruktury drogowej do standardów obowiązujących w NATO, już w 1996 roku ówczesna Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych rozpoczęła proces typowania, przygotowania i zabezpieczania tras drogowych łączących zachodnią granicę państwa z ośrodkami szkolenia poligonowego, na których ćwiczyły wojska sojusznicze. W pierwszej kolejności wytypowano trasę drogową od przejścia granicznego w Kołbaskowie do poligonu wojskowego w Drawsku Pomorskim, następnie od przejścia w Olszynie do poligonu w Świętoszowie oraz od Świecka do Wędrzyna.

Jednocześnie w oparciu o umowy standaryzacyjne NATO zawarte w Stanagach 2021 i 2010, rozpoczęto w polskim drogownictwie procesy: opracowywania metody wyznaczania wojskowej klasy obciążeń (Military Load Classification – klasa MLC) obiektów mostowych położonych w ciągach wytypowanych dróg publicznych oraz ustalania systemu oznakowania obiektów mostowych na tych trasach. Wymiernym efektem w zakresie wyznaczania klasy MLC, było opracowanie przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów polskiej, uproszczonej metody wyznaczania tej klasy. Metodę nazwano „MILORY”. Jest ona zgodna ze standardami przyjętymi w siłach zbrojnych NATO i dotyczy obiektów zaprojektowanych według norm lub normatywów wydanych w Polsce w latach: 1926, 1945, 1952, 1956, 1966 i 1985, a także obiektów wbudowanych w ciągach dróg zachodniej i północnej części kraju, zaprojektowanych według niemieckiej normy DIN – 1072 (wydanej w 1931 roku). Metoda pozwala na szybkie wyznaczenie klas obciążenia obiektu na podstawie informacji zawartych w dokumentach ewidencyjnych, w razie potrzeby, uzupełnionych poprzez łatwy pomiar podstawowych parametrów geometrycznych obiektu.

Systematycznie rozszerzano zakres działań rozpoczętych w połowie lat dziewięćdziesiątych. Ministerstwo Obrony Narodowej wytypowało kolejne trasy drogowe zabezpieczające potrzeby Sił Zbrojnych RP i NATO oraz zobowiązań sojuszniczych, na których Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad systematycznie realizuje proces wyznaczania wojskowej klasy obciążeń obiektów mostowych położonych w ciągach tych tras drogowych. Na podkreślenie zasługuje fakt, że w 2005 roku w działania związane z wyznaczaniem klasy MLC włączyli się zarządcy dróg wojewódzkich oraz zarządcy dróg publicznych w granicach miast na prawach powiatu.

Oprócz wyznaczania klasy MLC na wytypowanej sieci dróg, GDDKiA doprowadziła do wyznaczenia klasy MLC dla wszystkich składanych konstrukcji mostowych i wiaduktów oraz prowizorii mostowych przechowywanych w ramach rezerw państwowych mobilizacyjnych ministra właściwego do spraw transportu. Wyznaczono również klasę MLC dla wszystkich mostów przez Wisłę.

Należy podkreślić, że od 2005 roku problematyka wprowadzania standardów NATO w zakresie określania nośności obiektów mostowych (klasy MLC) została w drogownictwie prawnie uregulowana. Minister Infrastruktury Decyzją Nr 65/2005 z dnia 26 października 2005 roku w sprawie wojskowej klasyfikacji obciążenia obiektów mostowych usytuowanych w ciągach dróg publicznych (pobierz) wprowadził metodę „MILORY” jako jedyną metodę służącą zarządcom dróg publicznych do wyznaczania wojskowej klasy obciążeń obiektów mostowych zgodnie ze standardami NATO na drogach publicznych. W załączeniu do decyzji został podany opis metody „MILORY” (pobierz) Do nadzorowania działań związanych z wyznaczeniem klasy MLC w ciągach dróg publicznych został wyznaczony Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, który jednocześnie został zobowiązany do przesyłania sprawozdań o stanie realizacji tych zadań ministrowi właściwemu do spraw transportu. Po zmianie nazwy ministerstwa na Ministerstwo Transportu w dniu 27 lipca 2006 roku została wydana Decyzja Nr 21 (pobierz) podtrzymująca zapisy decyzji z października 2005 roku.

W ramach wprowadzania standardów natowskich w różnych dziedzinach funkcjonowania państwa, przystąpiono do zmian w polskich aktach prawnych, które miały na celu uregulowanie całej problematyki związanej z wprowadzaniem standardów NATO. Wydano szereg nowych aktów prawnych oraz dokonywano wielu zmian w aktach dotychczas obowiązujących. W obszarze drogownictwa opracowywano je w oparciu o umowy standaryzacyjne NATO, dokumenty normatywne komitetów cywilnego planowania w NATO, głównie PBIST-u oraz o polskie normy obronne.

Z punktu widzenia szeroko pojętych przygotowań obronnych wytypowanej infrastruktury drogowej państwa, ważne zapisy znalazły się między innymi w:

• ustawie o zasadach pobyty wojsk obcych na terytorium RP oraz zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium, w której uregulowano kwestie przemieszczania się wojsk obcych po drogach publicznych i kompetencje organów administracji publicznej w tym zakresie,
• ustawie o drogach publicznych, w której zwolniono pojazdy wojsk obcych z opłat za korzystanie z dróg publicznych,
• rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych, do którego wprowadzono znaki wojskowej klasyfikacji obiektów mostowych,
• rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej w sprawie komisji do rozpatrywania roszczeń z tytułu szkód wyrządzonych przez wojska obce, w którym umożliwiono delegowanie w skład komisji do rozpatrywania roszczeń przedstawiciela działu administracji rządowej, z którego właściwością jest związana bezpośrednio wyrządzona szkoda,
• decyzji Ministra Transportu i Budownictwa w sprawie wojskowej klasyfikacji obciążenia obiektów mostowych usytuowanych w ciagach dróg publicznych (pobierz)
• zarządzeniu Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych w sprawie wprowadzenia do stosowania przez zarządców dróg publicznych „Instrukcji oznakowania obiektów mostowych i promów znakami wojskowej klasyfikacji obciążeń”    (pobierz zarządzenie, pobierz instrukcję)
• zarządzeniu Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w sprawie realizacji zadań Wsparcia Państwa-Gospodarza (HNS),
• zarządzeniu Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad sprawie znaków umownych stosowanych do opisu infrastruktury drogowej (pobierz)

Szczególnie istotne i mające fundamentalne znaczenie w zakresie wprowadzenia standardów NATO w mostownictwie, było wprowadzenie rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. Określono w nim wymogi NATO w zakresie klas obciążeń, na jakie powinny być zaprojektowane nowobudowane i przebudowywane obiekty inżynierskie. I tak nowobudowane obiekty inżynierskie muszą być zaprojektowane na natowską wojskową klasę obciążeń MLC 150, a obiekty przebudowywane, co najmniej na klasę MLC 100.

Dzięki temu, od połowy 2000 roku, problem z określaniem klasy MLC dla nowobudowanych i przebudowywanych obiektów inżynierskich przestał w Polsce istnieć.

Część przedsięwzięć związanych z wyznaczaniem klasy MLC obiektów mostowych położonych w ciągach dróg objętych przygotowaniami obronnymi zabezpieczającymi potrzeby Sił Zbrojnych RP, przyjęcia sojuszniczych sił wzmocnienia oraz zabezpieczających realizacje zobowiązań sojuszniczych w ramach Wsparcia Państwa-Gospodarza (HNS), jest realizowane ze środków finansowych Ministerstwa Obrony Narodowej przeznaczonych na realizacje celów Sił Zbrojnych RP. GDDKiA otrzymuje je w dziale środków ujętych w Programie Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych na kolejne lata.

Przedsięwzięcia związane z wyznaczaniem klasy MLC na drogach obronnych realizowane są przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów. Dokumentacja dotycząca wyznaczania klas MLC jest opracowywana na podstawie danych otrzymanych z oddziałów GDDKiA. Wyniki prac systematycznie przekazywane są do właściwych zarządców dróg obronnych oraz do ministra właściwego do spraw transportu i Ministra Obrony Narodowej. Wykorzystane są w dokumentacji przygotowań obronnych oraz w innych dokumentach, w których powinny znaleźć się zapisy dotyczące klasy MLC.

Wyznaczenie klasy obciążenia zgodnie z wojskową klasyfikacją obciążeń (klasy MLC) obiektów mostowych leżących w ciągach dróg publicznych, to bardzo ważny element stosowania standardów NATO w drogownictwie. Dzięki wyznaczeniu klasy MLC obiektów mostowych można określić klasy MLC poszczególnych tras drogowych. Posiadając tak opisaną sieć dróg dużo łatwiej jest planować osłonę techniczną wytypowanej sieci dróg oraz przemieszczanie się po niej wojsk własnych i sojuszniczych.
Ponadto sposób opisywania znakami z MLC map techniczno-eksploatacyjnych i kartach obiektów mostowych normują:

• rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 lutego 2005 r. w sprawie sposobu numeracji i ewidencji dróg publicznych, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz rejestru numerów nadanych drogom, obiektom mostowym i tunelom (Dz.U.05.67.582). Znaki umowne do sporządzania map techniczno-eksploatacyjnych dróg znajdują się w załączniku nr 3 (pobierz) natomiast karta obiektu mostowego znajduje się w załączniku nr 5 (pobierz)
• Norma Obronna NO-06-A054 – „Drogi i infrastruktura drogowa”.

Dokumenty natowskie takie jak: Stanagi, AmovP-1 oraz normy obronne znajdują się w Biurze Spraw Obronnych GDDKiA. Powyższe dokumenty nie mogą być powielane ani wypożyczane. Aby praktycznie z nich korzystać należy wystąpić do Wojskowego Centrum Normalizacji Jakości i Kodyfikacji w Warszawie przy Placu Piłsudskiego 4. W prośbie o otrzymanie powyższych dokumentów bądź norm obronnych do WCNJiK, należy zaznaczyć o posiadanej strefie bezpieczeństwa oraz kancelarii, która jest dostosowana do przechowywania dokumentów niejawnych do klauzuli „.................” włącznie.
Wzór pisma do pobrania

Dodatkowe informacje w sprawie wyznaczania klasy MLC obiektów mostowych można uzyskać w

Biurze Spraw Obronnych GDDKiA:
tel. +48 22 375 86 56
e-mail: bso@gddkia.gov.pl