Nowe drogi skracają czas podróży między miastami, poprawiają komfort i bezpieczeństwo jazdy. Zdarza się jednak, że przecinają szlaki migracji dzikich zwierząt I ze względów bezpieczeństwa, ludzi oraz zwierząt, autostrady i drogi ekspresowe są odpowiednio wygrodzone. W celu umożliwienia zwierzętom swobodnego przemieszczania się, budowane są dla nich specjalne przejścia. Choć zwierzęta potrzebują niekiedy czasu na przyzwyczajenie się do tych nowych elementów, to dane z naszych monitoringów pokazują, że im dalej od daty oddania danej trasy, tym chętniej przejścia są wykorzystywane. 

Droga ekspresowa S6 Szczecin - Koszalin: 31 przejść i 112 przepustów dla zwierząt 

Droga ekspresowa S6 Szczecin - Koszalin została oddana do ruchu pod koniec 2019 roku. Zwierzęta w znacznej mierze zaadaptowały się do nowej sytuacji, o czym świadczy obserwowane wykorzystywanie przejść dla zwierząt. Na tej trasie powstały 22 przejścia dla dużych zwierząt, 9 przejść dla średnich zwierząt i 112 przepustów dla małych zwierząt i płazów. Na trasie między Goleniowem a Nowogardem, gdzie występują zwarte kompleksy leśne, powstało górne przejście dla zwierząt o szerokości 60 metrów i dwa przejścia dolne przy rzekach, o szerokości 100 metrów i wysokości 5 metrów. Na dalszych fragmentach zlokalizowane są kolejne obiekty, w tym specjalnie poszerzony most nad Regą, gdzie przejście dla zwierząt ma długość 300 i wysokość 5 metrów. Wymiary przejść dolnych są zróżnicowane. Wszystkie spełniają jednak określone w poradnikach organizacji ekologicznych parametry przejść dolnych dla dużych zwierząt, czyli min. 15x3,5 m. 

 

Łosie przy drodze S6 

Opisane powyżej rozwiązania zastosowane na drodze S6 w pełni realizują funkcję zachowania możliwości migracyjnych zwierząt. W ostatni piątek na tej trasie, w rejonie miejscowości Płoty, zaobserwowano dwa łosie przy ogrodzeniu drogi ekspresowej. Zwierzęta zachowywały się tak, jakby zamierzały przejść na drugą stronę drogi. Żeby zapobiec przeskoczeniu przez ogrodzenie i wtargnięciu na jezdnię drogi ekspresowej, zwierzęta te zostały uśpione i przeniesione na drugą stronę drogi. Zwierzęta nie znajdowały się bezpośrednio przy przejściu dla zwierząt, a w odległości około 300 metrów od niego. Było to dolne przejście dla dużych zwierząt, o wysokości 3,7 metra i szerokości 15 metrów, czyli spełniające wszelkie normy w tym zakresie. Monitoringi potwierdzają, że pokonywanie przejść o takich parametrach zazwyczaj nie stanowi dla łosi problemu. W opisywanym przypadku były to młode osobniki, co mogło mieć wpływ na ich zachowanie. Możliwe jest też, że był to pierwszy kontakt zwierząt z tym przejściem i że przeszłyby na drugą stronę drogi, gdyby tylko do niego dotarły. Kierowcy również muszą często przyzwyczaić się do jazdy nową drogą, której wcześniej nie było. Tak samo zwierzęta muszą przywyknąć do nowej infrastruktury. 

 

Jakie przejście i gdzie 

Zgodnie z obowiązującym prawem podstawą budowy przejść dla zwierząt są zapisy decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Przed złożeniem wniosku o wydanie takiej decyzji opracowany jest raport o oddziaływaniu inwestycji na środowisko, w którym wskazane są miejsca lokalizacji przejść dla zwierząt. Warto podkreślić, że podstawą do ich wyznaczania jest przeprowadzenie całorocznych obserwacji aktywności oraz szlaków migracji zwierząt określanych jako inwentaryzacja przyrodnicza. 

 

W celu uzupełnienia zebranych danych, dodatkowo pozyskiwane są informacje od Lasów Państwowych, kół łowieckich oraz regionalnych dyrekcji ochrony środowiska. Na ich podstawie specjaliści z zakresu przyrody wskazują miejsca, w których planowana droga przecina szlaki migracji zwierząt. Właśnie w takich miejscach konieczna jest budowa przejść dla zwierząt. Na etapie wydawania decyzji środowiskowej przeprowadzane są konsultacje społeczne, w których mogą również brać udział organizacje przyrodnicze i ekologiczne.  

 

Kwestie związane z ukształtowaniem terenu i przebiegiem drogi mają duży wpływ na wybór przejścia dolnego (pod drogą) lub górnego (nad drogą). Natomiast zaobserwowane w danym miejscu gatunki zwierząt oraz przebieg szlaków migracyjnych wskazują na to, jakim zwierzętom ma ono służyć (dużym, średnim czy małym). Zwierzęta często migrują wzdłuż rzek, dlatego mosty nad rzekami są celowo wydłużane, aby umożliwić migrację zwierząt wzdłuż cieków wodnych. 

 

Monitoring skuteczności 

Zastosowane rozwiązania służące środowisku podlegają monitoringowi. Sprawdzane jest to, jakie zwierzęta i w jakiej liczbie korzystają z danego przejścia. Stosowane są tu najczęściej fotopułapki oraz sprawdzanie tropów. Dane te mogą posłużyć do wykonania dodatkowych działań, na przykład w zakresie zagospodarowania przejścia. Pozwalają też oceniać skuteczność poszczególnych rozwiązań na przyszłość. Dane z monitoringów wskazują, że wiele przejść (zarówno górnych jak i dolnych) jest obecnie intensywnie wykorzystywanych. 

 

Bądź na bieżąco z komunikatami GDDKiA. Obserwuj nas w mediach społecznościowych Facebook, Twitter i Instagram.